Yn y blog hwn gwadd hwn mae Rhiannon White, cyd-sylfaenydd Cwmni Theatr Common Wealth a churadur ein rhaglen Sgyrsiau, yn ysgrifennu am beth i’w ddisgwyl o’r rhaglen am ddim yn Llais.

Mae gan Gaerdydd hanes cyfoethog o gerddoriaeth ac isddiwylliant. Fel rhywun sydd wedi cael ei geni a’i magu yn y ddinas, dwi’n cofio’r teimlad o ddarganfod fel person ifanc pan es i i fy ngig pync cyntaf yng Nghlwb Ifor Bach neu noson Higher Learning pan wyliais i frecddawnswyr tan yr oriau mân. Dyma’r nosweithiau pan mae’r goreuon ohonom yn colli ein hunain i’r gerddoriaeth a dawnsio a dod o hyd i’n llwythau a beth allai ystyr bywyd fod. Dwi’n gwybod fod cyfoeth o dalent wedi datblygu o glybiau tanddaearol fy ieuenctid sydd wedi llunio a chreu’r ddinas rydyn ni’n ei hadnabod heddiw. Isddiwylliant yn arwain y newid yr oedd bob amser fod i wneud. Dyna’r teimlad roeddwn i am ei nodi yn y sgyrsiau yn Llais.

Byddwn ni’n dechrau’r sgyrsiau gyda theimlad o obaith a phosibilrwydd. Yn y sgwrs Troeon Machlud byddwn ni’n clywed gan bobl ifanc sydd wedi bod yn mapio cerddoriaeth y ddinas, gan ddod â holl ardaloedd Caerdydd ynghyd mewn profiad byw uwchsonig.

Li Harding fydd yn dilyn – dynwaredwr Shirley Bassey anhygoel. Cwrddais i â Li ym Mhafiliwn Grange a dwi wedi ei gwylio yn diddanu a dod â llawenydd i’r gymuned wrth i ni ddod allan o’r pandemig. Mae’r gerddoriaeth yn rhoddgar. Peidiwch â cholli brenhines Tiger Bay.

Bydd dydd Sadwrn yn gorffen gyda phanel am y frwydr i achub lleoliadau cerddoriaeth annibynnol, wedi’i gadeirio gan Leanne Wood. Bydd yn canolbwyntio ar y lleoliadau a’r hyrwyddwyr sydd wedi bod ar y rheng flaen o ran achub y byd cerddoriaeth fyw yn Ne Cymru.

Ddydd Sul bydd y ffocws ar gerddoriaeth a chlybiau tanddaearol – yr actifiaeth sy’n cadw’r tân i fynd ac yn sicrhau bod y systemau sain ymlaen. Byddwn ni’n dechrau’r sgyrsiau gyda phanel am Gerddoriaeth ac Actifiaeth a fydd yn cynnwys Roddy Moreno o The Oppressed, Efa Supertramp, Truth a’r bardd o’r Unol Daleithiau Kara Jackson. Bydd y sgwrs hon yn trafod yr actifiaeth y tu ôl i’r gerddoriaeth; byddwn ni’n clywed am wrth-ffasgaeth, gwrth-hiliaeth, cael eich gwahardd o Glastonbury a bod yn artist grime ifanc o Bilgwenlli. Yna byddwn ni’n clywed cerddoriaeth gan Kara Jackson (cyn-National Youth Poet Laureate yr Unol Daleithiau), artist rhyngwladol arbennig a fydd yn perfformio yng Nghymru am y tro cyntaf.

Bydd y sgwrs olaf am systemau sain – calon clybiau tanddaearol a sbardun cerddoriaeth ac actifiaeth. Byddwn ni’n clywed gan greawdwr In Pursuit of Repetitive Beats Darren Emerson, yr ymchwilydd a’r archifydd Ashish Joshi a Kervin Julien, aelod sefydlol gwreiddiol o Conqueror Sound System o Gaerdydd. Byddwn ni’n clywed straeon am systemau sain o’r gorffennol, sut y cawsant eu creu, pam roedden nhw’n bwysig a beth wnaeth y symudiadau hyn i ddyfodol cerddoriaeth a diwylliant.

Dwi’n gobeithio bod y sgyrsiau hyn yn gyfle i ni fyfyrio ar hanes cerddorol De Cymru a phosibilrwydd ei dyfodol newydd. Cyfle i glywed straeon o’r gorffennol a chwrdd â’r rhai sy’n ein harwain i’r dyfodol.

Bydd y sgyrsiau yn digwydd yn ystod arddangosfa Hanes Miwsig Caerdydd: City of Sound, y cyntaf o’i math yng Nghaerdydd. Yr arddangosfa hon yw dechrau archif o gerddoriaeth ac isddiwylliant a gasglwyd ac a goladwyd gan bobl sydd wedi’u profi a’u mwynhau. Os na chaiff y gerddoriaeth rydyn ni’n ei charu ei dogfennu, yna ni sy’n gyfrifol am adrodd ei stori. Fel mae blaen yr adeilad yn ei ddweud yn Saesneg, ‘In These Stones Horizons Sing’.